Άρθρο στο Economist
Μετάφραση:
Ησυχία παρακαλώ. Περνούν κητώδη.
Λες και δεν είχαν αρκετά προβλήματα τα κητώδη κυνηγημένα από την Ιαπωνική και Νορβηγική φαλαινοθηρία ανά τους ωκεανούς, και περικυκλωμένα από τουρίστες με μικρά σκάφη στην Καλιφόρνια, φαίνεται ότι ίσως τώρα πρέπει να υποστούν "παράπλευρες απώλειες" από την χρήση των στρατιωτικών σόναρ του ναυτικού ανά τον κόσμο. Τέτοιες απώλειες φαίνονταν ύποπτες εδώ και καιρό, αφού τα κητώδη χρησιμοποιούν το δικό τους βιολογικό σόναρ για να καθορίζουν την πορεία τους, για να κυνηγούν την τροφή τους και επίσης για να επικοινωνούν με ήχους χαμηλής συχνότητας (στην περίπτωση των φαλαινών) μεταξύ τους (με το λεγόμενο τραγούδι της φάλαινας). Ωστόσο ο Αλέξανδρος Φραντζής από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας πιστεύει ότι τώρα διαθέτει αποδεικτικά στοιχεία για να στηρίξει αυτή την υπόθεση.
Ο δρ. Φραντζής, που μόλις δημοσίευσε τα δεδομένα του στο επιστημονικό περιοδικό Nature, μελετά του ζιφιούς (κητώδη μήκους 5 περίπου μέτρων), που ζουν στο ελληνικό Ιόνιο Πέλαγος μεταξύ άλλων τοποθεσιών. Όπως σε πολλά είδη κητωδών, άτομα αυτού του είδους χάνουν τον προσανατολισμό τους και εκβράζονται στις ακτές ανά τον κόσμο. Περιστασιακά, ένα ολόκληρο κοπάδι μπορεί να εκβραστεί μαζί, φαινόμενο που ονομάζεται μαζικός εκβρασμός. Ωστόσο στην διάρκεια δύο ημερών του Μαΐου 1996, ο δρ. Φραντζής παρατήρησε κάτι που δεν είχει ποτέ δει παλαιότερα-μια δωδεκάδα ζιφιών εκβράστηκαν ως άτομα και όχι σαν κοπάδι, κατά μήκος 40 χιλιομέτρων (25 μιλίων) ακτής.
Θεωρείται ότι οι κανονικοί μαζικοί εκβρασμοί οφείλονται στο ότι ένα κοπάδι ακολουθεί έναν αρχηγό που έκανε λάθος. Αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει πως 12 κητώδη κατέληξαν στην παραλία με μια μέση απόσταση 3.5 χιλιομέτρων μεταξύ τους. Ωστόσο ο δρ. Φραντζής ανακάλυψε στην συνέχεια ότι ένα ερευνητικό σκάφος του ΝΑΤΟ ήταν στην περιοχή εκείνη την ώρα και εκτελούσε δοκιμές ενός σόναρ που παράγει εξαιρετικά δυνατούς ήχους χαμηλών συχνοτήτων (έχει μέγιστη απόδοση 230 ντεσιμπέλ, συγκριτικά με ένα τζάμπο τζετ που παράγει 100 ντεσιμπέλ). Πίστεψε ότι αυτό μπορεί να είναι η εξήγηση. Εκτίμησε την πιθανότητα της σύμπτωσης ως μικρότερη του ένα στα χιλία. Και βρήκε ότι τρεις παρόμοιοι μαζικοί εκβρασμοί στα Κανάρια Νησιά επίσης σχετίζονταν με την διενέργεια ναυτικών ασκήσεων.
Μήπως κάτι μπορεί να γίνει για να συμβιβάσει τα συμφέροντα των ναυτικών στόλων και των κητωδών; Ίσως τίποτα. Αλλά τώρα που το πρόβλημα καταδείχθηκε, αυτοί που προγραμματίζουν δοκιμές σόναρ θα πρέπει τουλάχιστον να προσπαθούν να είναι καλοί γείτονες, και να διατηρούν τον θόρυβο στο απόλυτο ελάχιστο.
