Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές για κητώδη
Υπάρχουν περίπου 100 Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ) σε διάφορες μεσογειακές χώρες. Ανάλογα με την περίπτωση και το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν, ποικίλουν τόσο στο μέγεθος, όσο και στα είδη και τον τρόπο προστασίας τους εντός των ορίων τους. Εξαιρετικά λίγες ανάμεσα σ' αυτές τις ΘΠΠ έχουν καθορίσει ειδικά μέτρα για την προστασία των κητωδών.
Στις 25 Οκτωβρίου 2007, στην 3η Συνάντηση των Μερών της ACCOBAMS (Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης θάλασσας, της Μεσογείου και της παρακείμενης περιοχής του Ατλαντικού) στο Ντουμπρόβνικ, τα Μέρη υιοθέτησαν Ψήφισμα, με το οποίο υποστήριζαν τη δημιουργία των ΘΠΠ που παρουσιάζονται στον χάρτη που ακολουθεί. Τα Μέρη της ACCOBAMS (χώρες που παρουσιάζονται με σκούρο χρώμα στο χάρτη) συμφώνησαν να ξεκινήσουν τη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες για τον ακριβή καθορισμό των περιοχών του χάρτη και την ανάπτυξη διαχειριστικών σχεδίων για την προστασία των κητωδών από τους κινδύνους που τα απειλούν.
Στον χάρτη των ΘΠΠ (κάτω) υπάρχουν 18 προτεινόμενες περιοχές. Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς ότι οι μισές (8) βρίσκονται στις Ελληνικές θάλασσες! Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: 1) Οι ελληνικές θάλασσες ακόμα και σήμερα παρουσιάζουν μεγάλο και συνάμα εύθραυστο πλούτο και ποικιλία ειδών κητωδών (βλέπε σχετική δημοσίευση), 2) Αυτή η ποικιλία (που θεωρείτο εντελώς απρόσμενη πριν λίγα χρόνια) έγινε γνωστή χάρη στη σοβαρή και συνεχή επιστημονική εργασία δύο οργανώσεων, του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και του Tethys Research Institute, που αφοσιώθηκαν επίμονα για πάνω από μια δεκαετία στη μελέτη και την προστασία των κητωδών στην Ελλάδα.
Στις 25 Οκτωβρίου 2007, στην 3η Συνάντηση των Μερών της ACCOBAMS (Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης θάλασσας, της Μεσογείου και της παρακείμενης περιοχής του Ατλαντικού) στο Ντουμπρόβνικ, τα Μέρη υιοθέτησαν Ψήφισμα, με το οποίο υποστήριζαν τη δημιουργία των ΘΠΠ που παρουσιάζονται στον χάρτη που ακολουθεί. Τα Μέρη της ACCOBAMS (χώρες που παρουσιάζονται με σκούρο χρώμα στο χάρτη) συμφώνησαν να ξεκινήσουν τη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες για τον ακριβή καθορισμό των περιοχών του χάρτη και την ανάπτυξη διαχειριστικών σχεδίων για την προστασία των κητωδών από τους κινδύνους που τα απειλούν.
Στον χάρτη των ΘΠΠ (κάτω) υπάρχουν 18 προτεινόμενες περιοχές. Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς ότι οι μισές (8) βρίσκονται στις Ελληνικές θάλασσες! Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: 1) Οι ελληνικές θάλασσες ακόμα και σήμερα παρουσιάζουν μεγάλο και συνάμα εύθραυστο πλούτο και ποικιλία ειδών κητωδών (βλέπε σχετική δημοσίευση), 2) Αυτή η ποικιλία (που θεωρείτο εντελώς απρόσμενη πριν λίγα χρόνια) έγινε γνωστή χάρη στη σοβαρή και συνεχή επιστημονική εργασία δύο οργανώσεων, του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και του Tethys Research Institute, που αφοσιώθηκαν επίμονα για πάνω από μια δεκαετία στη μελέτη και την προστασία των κητωδών στην Ελλάδα.
Ο χάρτης των ΘΠΠ κατασκευάστηκε από τους: Lesley Frampton και Erich Hoyt / WDCS και μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Ινστιτούτο Κητολογικών
Ερευνών Πέλαγος. Eίναι διαθέσιμος και στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κροατικά, ρωσικά και αραβικά στην ιστοσελίδα "Cetacean Habitat". Κάντε ΚΛΙΚ
στον χάρτη για να τον μεγεθύνετε ή να τον αποκτήσετε ως αρχείο PDF. Απαγορεύεται η τροποποίηση του χάρτη.
Μια προτεινόμενη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή στην Ελλάδα για τους Φυσητήρες της Μεσογείου!
Το 1998 το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος ανακάλυψε και άρχισε να μελετά την σημαντικότερη πληθυσμιακή ομάδα φυσητήρων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Λόγω στης σπουδαιότητας αυτής της ανακάλυψης, το 2002 τα Μέρη της ACCOBAMS υιοθέτησαν το Ψήφισμα 1.9 (σελ. 49), που περιλαμβάνει τη Δράση Νο 4 «Ανάπτυξη και εφαρμογή πιλοτικών δράσεων προστασίας και διαχείρισης σε σαφώς καθορισμένες περιοχές, που περιλαμβάνουν κρίσιμους οικοτόπους για πληθυσμούς ειδών προτεραιότητας». Η Δράση αυτή προσδιορίζει κατ' αρχάς τέσσερεις περιοχές ως Πιλοτικές Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ), που πρέπει να αναπτυχθούν το συντομότερο δυνατό. Από τις τέσσερεις αυτές περιοχές, η θαλάσσια περιοχή της ΝΔ Κρήτης αναγνωρίστηκε ως περιοχή-κλειδί, σημαντικός οικότοπος για την προστασία του μεσογειακού πληθυσμού φυσητήρων.
Οι πρώτες ενδείξεις της μελέτης των μετακινήσεων των φυσητήρων οδήγησαν το Ινστιτούτο Κητολογικών Πέλαγος στη διεύρυνση της περιοχής μελέτης του από το 2002 και μετά, ώστε να καλύπτεται το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής Τάφρου, από τη Λευκάδα μέχρι το ΝΑ άκρο της Κρήτης.
Το 2007, έπειτα από 10 χρόνια μελέτης, το Ινστιτούτο Πέλαγος συγκέντρωσε πλέον όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι μία πολύ μεγαλύτερη περιοχή της Ελληνικής Τάφρου πρέπει να χαρακτηριστεί ως ΘΠΠ, ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική προστασία των φυσητήρων. Σε επίσημη επιστολή του προς την Επιστημονική Επιτροπή της ACCOBAMS, το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος πρότεινε να ληφθεί υπόψη όλη η γνώση που στο μεταξύ είχε κατακτηθεί από το 2002 και να υιοθετηθούν νέα διευρυμένα όρια για την ΘΠΠ των φυσητήρων της Ελληνικής Τάφρου. Στην επιστολή αναφέρεται ο σημαντικός αριθμός φυσητήρων που εκβράζονται στις ελληνικές ακτές φέροντας σημάδια σύγκρουσης με πλοία, καθώς και άλλοι κίνδυνοι που διατρέχουν (θόρυβος, παρασυρόμενα αφρόδιχτα) και υπογραμμίζεται η ανάγκη άμεσης δημιουργίας ΘΠΠ στην περιοχή, ώστε να γίνει δυνατή η επιβίωση των φυσητήρων.
Τον Απρίλιο 2007 η Επιστημονική Επιτροπή της ACCOBAMS αποδέχθηκε την πρότασή μας και ζήτησε από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και το Whale and Dolphin Conservation Society (WDCS) να προσαρμόσουν κατάλληλα το χάρτη των προτεινόμενων ΘΠΠ της Μεσογείου. Ο προσαρμοσμένος χάρτης υιοθετήθηκε κατά την 3η Συνάντηση των μερών της ACCOBAMS στις 25 Οκτωβρίου 2007 ως Ψήφισμα 3.22.
Τον Ιούνιο 2007 πραγματοποιήθηκε το Παγκόσμιο Επιστημονικό Συμπόσιο για την Χωρο-Χρονική Διαχείριση του Υποβρύχιου Θορύβου στο Lanzarote των Καναρίων Νησιών. Το Συμπόσιο μελέτησε τους τρόπους διαχείρισης των κινδύνων που δημιουργεί ο υποβρύχιος ανθρωπογενής θόρυβος για τα κητώδη παγκοσμίως και ειδικά στη Μεσόγειο θάλασσα. Τρεις ΘΠΠ στη Μεσόγειο μελετήθηκαν σε βάθος ως περιπτώσεις άμεσου χειρισμού. Ανάμεσά τους και η περιοχή της Ελληνικής Τάφρου που προτάθηκε από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος. Το έγγραφο συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε συνιστά για την Ελληνική Τάφρο:
1) Άμεση απαγόρευση κάθε δραστηριότητας που σχετίζεται με χρήση στρατιωτικών σόναρς ή ακουστικές έρευνες για πετρέλαιο
2) Προσεκτική διέλευση των πλοίων από την περιοχή, μέχρι να καθοριστούν δίαυλοι και όροι ασφαλούς διέλευσης και ναυσιπλοΐας
3) Εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας, ώστε να σταματήσει η παράνομη αλιεία με δυναμίτιδα σε όλες τις ελληνικές θάλασσες
4) Καθορισμός της περιοχής της Ελληνικής Τάφρου ως ΘΠΠ από την Ελληνική Πολιτεία, με συγκεκριμένο διαχειριστικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των απειλών για τα είδη κητωδών και το οικοσύστημα.
Τώρα είναι πλέον η ώρα της Ελληνικής Πολιτείας να τιμήσει την υπογραφή της στην ACCOBAMS και να κάνει όλα τα απαιτούμενα βήματα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας και εφαρμογής ΘΠΠ κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου, με ειδικές ρυθμίσεις για την διατήρηση των φυσητήρων και των συμπατρικών τους ζιφιών.
